Μια νέα μελέτη για τη λίμνη Παμβώτιδα αναδεικνύει τις πιέσεις που δέχεται το λιμναίο οικοσύστημα και υπογραμμίζει την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων προστασίας. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τους πανεπιστημιακούς Παναγιώτα-Φωτεινή Στάππα και τον Ανδρέα Καλλιώρα, παρουσιάστηκε στο πλαίσιο επιστημονικού συνεδρίου του ΜΕΚΔΕ στο Μέτσοβο και επικεντρώθηκε στον έλεγχο της φυσικοχημικής κατάστασης της λίμνης.
Το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η Παμβώτιδα παραμένει ευαίσθητη και η βιωσιμότητα του οικοσυστήματός της εξαρτάται από συντονισμένες δράσεις προστασίας.
Η μελέτη υπογραμμίζει ότι χωρίς άμεση παρέμβαση, η επιβάρυνση της λίμνης από ανθρώπινες δραστηριότητες θα συνεχιστεί, θέτοντας σε κίνδυνο την τοπική βιοποικιλότητα και την ποιότητα ζωής των κατοίκων.
Η σημασία της Παμβώτιδας
Η Παμβώτιδα αποτελεί έναν ιστορικό πόρο για τους κατοίκους του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, καθώς σχετίζεται με την τροφή, την οικονομία, τον αθλητισμό και τον πολιτισμό. Το οικοσύστημα της λίμνης, όμως, βρίσκεται υπό πίεση λόγω της ανθρωπογενούς δραστηριότητας, όπως η αστική ανάπτυξη, η γεωργία και η κτηνοτροφία
Μεθοδολογία της μελέτης
Η έρευνα κάλυψε έντεκα αντιπροσωπευτικά σημεία σε διαφορετικές ζώνες της λίμνης και πραγματοποιήθηκε σε δύο περιόδους, τη υγρή (Δεκέμβριος 2023) και την ξηρή (Ιούνιος 2024). Μέσω επιτόπιων μετρήσεων και εργαστηριακής ανάλυσης, καταγράφηκαν τρεις βασικές παράμετροι:
- Διαλυμένο οξυγόνο (D.O.)
- Νιτρώδη ιόντα
- Φωσφορικά ιόντα
Ανησυχητικά ευρήματα
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η λίμνη αντιμετωπίζει ευτροφικές συνθήκες και αυξημένο ρυπαντικό φορτίο:
- Σε αρκετά σημεία η συγκέντρωση διαλυμένου οξυγόνου είναι χαμηλή, κάτω από το όριο 70% που θέτει η Οδηγία 2000/60/ΕΚ, επηρεάζοντας την αναπαραγωγή της αυτόχθονης ιχθυοπανίδας.
- Τα επίπεδα νιτρωδών και φωσφορικών ιόντων υπερβαίνουν τα επιτρεπτά όρια, υποδηλώνοντας υπερβολική ανάπτυξη φυτοπλαγκτού και μακρόφυτων.
- Οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, όπως η αποξήρανση της λίμνης Λαψίστας και η κατασκευή τεχνικών έργων (θυροφράγματα, ανάχωμα Περάματος-Αμφιθέας), έχουν μειώσει την ανανέωση των νερών, ενισχύοντας τον ευτροφισμό.
Ανθρωπογενείς πιέσεις και προτάσεις
Η έρευνα καταγράφει την επίδραση της αστικής ανάπτυξης των Ιωαννίνων (113.000 κάτοικοι), των γεωργικών και κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων, καθώς και των περιμετρικών οικισμών στη λίμνη. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι απαιτούνται:
- Συνεργασία με φορείς όπως η Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Ηπείρου (ΟΦΥΠΕΚΑ), ο Δήμος Ιωαννιτών και η Περιφέρεια Ηπείρου
- Μέτρα μείωσης του ευτροφισμού και βελτίωσης της ποιότητας των νερών
- Εκστρατείες ευαισθητοποίησης για τις ομάδες χρηστών της λίμνης